Is jouw organisatie op orde, of rijd je een Tesla met een Daf-motor?
Dat is een vraag die je kunt verwachten wanneer je aan de slag gaat met governance om je stichting te professionaliseren. Waar moet je op letten als je de governance op orde wilt krijgen? We zien bij deze vraag vaak wat onzekerheid, maar zeker ook zelfoverschatting. Dat komt voor wanneer blijkt dat de stichting lang bestaat en op onderdelen sterk verouderd is. Rijd je in een oude Daf of in een elektrische Tesla? Wat de stichting doet of nastreeft kan heel gaaf zijn, maar je kunt er pas op vertrouwen dat je stichting voldoet aan de regels van de governance code wanneer het gecontroleerd is.
`Vertrouwen is goed, maar vertrouwen én controle nog beter.´ Dat zeggen vertrouwensexperts, zoals Frédérique Six. Interessante conclusie dat vertrouwen en controle elkaar nodig hebben van deze expert voor professionals en bestuurders en toezichthouders in de publieke sector bij het Zijlstra Center voor opleidingen aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Behoor jij tot de directeuren, bestuurders of toezichthouders die de governance volgen?
Directeuren, zakelijke leiders, MT, bestuur en toezicht kunnen governance inzetten als jaarlijkse richtlijnen. Bij Cultuur+Ondernemen noemden we de Goverance Code Cultuur dan ook altijd een ‘tool‘. Governance is een proces, en geen lijstje dat je afvinkt, maar de basis moet wel op orde zijn.
Hoe werkt dat in de praktijk? Want we lezen in de krant dat er toch veel op financieel en organisatorisch leiderschap mis kan gaan. En een goed bestuur en Raad van Toezicht had eerder de claxon moeten indrukken, of op de rem gaan staan. Er is dan al reputatie en andere schade.
De professionalisering-gap
Het kan nog erger: je kunt subsidies mislopen. We zin aan de andere kant namelijk dat door een onvolledige of niet juist toegelichte governance subsidies en fondsen niet toegekend kunnen worden. Het is dus gewoon pech en onnodig jammer als je niet aan alle eisen voldoet. Bij House of Culture noemen we dit de professionalisering-gap. Want waarom zou je als directeur, bestuurder of toezichthouder dit vitale onderdeel niet regelmatig laten screenen?
Hoe ouder de stichting des te belangrijker om een toetsing te laten doen. Wij raden aan om een externe toetsing elke drie jaar te laten doen als extra onderdeel van een zelfevaluatie. House of Culture fills the gap: Hoe zit dat bij jouw stichting?
Goede governance omvat meer dan cijfers en performance. Er zijn veel aspecten. Het gaat ook over maatschappelijke belang, belangenverstrengeling, visie op leiderschap en de scheiding tussen bestuur en toezicht, transparantie, goed werkgeverschap, reflectie, etc. Al met al blijkt het altijd een complexe materie.
A. Voldoet jouw stichting aan de huidige standaard?
Om je op weg te helpen geven we de volgende kenmerken om na te lopen. Je moet als stichting of organisatie niet alleen op papier en in de cijfers correct zijn, maar je moet ook voldoen aan een aantal zichtbare elementen. De goede lezer van je website, jaarverslag en jaarrekening zien door de regels heen wat er werkelijk speelt. Deze 7 kenmerken vormen de basis:
7 kenmerken voor de status van governance:
- Is jouw organisatie is opgericht voor 2014? Dan is de kans 99%, dat de statuten niet meer voldoen aan de governance zoals we deze op dit moment hanteren.
- Wanneer zijn de reglementen voor het laatst herzien?
- Wat is er over de rechtsvorm, leden en hun nevenfuncties gedeeld de website en in het jaarverslag?
- Staat het meerjarenbeleid online?
- Is het jaarverslag (met de jaarrekening) voor 1 juli gepubliceerd?
- Vaak kijken fondsen of een culturele organisatie een ANBI-status heeft vooral omdat de ANBI het algemeen maatschappelijke belang onderschrijft.
- Doet het bestuur/en/of de raad van toezicht de jaarlijkse zelfevaluatie?
Aan de hand van deze kenmerken zie je snel of je organisatie qua governance op de goede weg zit. Met deze kenmerken voldoet je organisatie aan het minimum van wat de principes van de code voorschrijven.
De governance code cultuur is bij uitstek een neutraal instrument om het beleid, de uitvoering, toezicht én de resultaten van de organisatie op alle fronten goed te laten verlopen. Naast kijk op de cijfers en performance zien we een sterke behoefte aan visie. Hoe zit dat bij jouw bestuur en toezicht? Die wordt gevoed door moraliteit, daadkracht en organisatie sensitiviteit. In bestuur en toezicht heb je niet alleen je portefeuille en kennis nodig, maar ook invoelend en een dosis onafhankelijk kritisch vermogen nodig. Dat onderscheidt verouderd besturen van vernieuwend bestuur en toezicht. Zet dit je aan het denken?
Mis er geen!
Er komt pas paniek als blijkt dat er vragen komen over de status van de governance. Als anderen er naar vragen, is het eigenlijk te laat. Wij komen diverse problemen en dilemma’s tegen, die we via de governance principes vaak een stuk helderder krijgen. Daarom is een check of de stichting up to date is, vaker nodig dan gedacht. Veel stichtingen lopen qua bestuur en toezicht vaak lange tijd in dezelfde groef. Ook zien we bij een governance gap dat niet elke nieuwe bestuurder of toezichthouder is meegenomen in de principes van governance: Wij bieden hiervoor trainingen als opfrisser voor vernieuwingen of als welkom aan tafel met een On Boarding sessie.
Wij helpen je daarom graag eerder met een bestuurlijke onderhoudsbeurt. Jouw organisatie is geen auto, maar er moet toch af en toe een onderhouds-onderzoek gedaan worden. Of zoals een bekende bestuurder ons een zei: ‘Een bestuur zonder helder zicht op governance, is als een Tesla met een Daf motor.’
B. De GOVERNANCE CHECK!
Begin met een begeleide check. Wij adviseren voor continuïteit, risicomanagement en professionalisering onze Governance Check.
House of Culture biedt 3 pakketten aan: Quick, Comfort of Premium!
- De Quick Scan Deze scan brengt de actiepunten in kaart. Op basis van research van de diverse documenten stellen we een actielijst op voor de verbeterpunten – € 247, 00
- De Comfort Check bestaat uit een scan en een online intake met de voorzitter (of bestuurder); een voorstel met verbeterpunten met een webinar – € 625,00
- De Premium Governance Update is de meest uitgebreide scan met uitgewerkte verbeterpunten en een webinar afgestemd op de organisatie – Dit wordt samengesteld na uitgebreidere interviews, en voorzien van advies voor aanpassingen, bemiddeling met de notaris; advies voor diverse herzieningen; advies voor de zelfevaluatie. De kosten worden geoffreerd op basis van een intake en kunnen variëren op basis van de behoefte. Gemiddelde kosten zijn op basis van uren, rond de € 1150,00
Hiermee krijg je de basis van de governance op orde én grip op het jaarlijkse proces. Het klinkt eenvoudig maar ervaring leert dat deze check doorwerkt in de reflectie op bestuur en toezicht. Dat werkt weer door in een heldere aanpak van processen en het voorkomen van risico’s. Het grote pluspunt is dat je zelf bewuster aan tafel zit en een duidelijke profiel krijgt. Zo gaat de organisatie bewust om met de principes van governance, en dat is goed voor het maatschappelijke belang van de stichting. Voor veel organisaties is het grootste pluspunt dat de stichting als geheel professioneler overkomt. Op deze manier hebben subsidiegevers (fondsen, gemeente en provincie) geen twijfel dat je organisatie voldoet aan de codes.
Check it out!
House of Culture’s experts Angelie Habraken, Annelies van Herwijnen en Yvonne Twisk helpen je graag persoonlijk verder. Informeer hier en bel ons gerust voor een specifieke vraag.
Lees ook Governance? Wat houdt het eigenlijk in?
Tenslotte: hoe staat het met de zelfevaluatie?
We wijzen je tot slot op het begeleiden van de jaarlijkse zelfevaluatie van je bestuur of raad van toezicht. Met ons als begeleider kan iedereen onbevangen reflecteren over de eigen rol binnen de raad of bestuur. Zo is je organisatie altijd on top!
